Akşam işten çıktınız, markete uğradınız. Sepeti doldurdunuz, kasada kartı uzattınız. Cihaz düşündü, ekranda kısa ve soğuk bir cümle belirdi: İşlem gerçekleştirilemedi. O an genelde aynı düşünceler belirir. “Şifre miydi? Limit mi doldu?” Telefon açılır, banka uygulamasına girilir ve gerçek ortaya çıkar: Bloke.

Bu durum sandığınızdan daha yaygın. Birçok kişi borçla ilgili resmi bir uyarının mutlaka önce kapıya geleceğini, zarf uzatılacağını, “haberiniz olsun” denileceğini zanneder. Oysa tebligat sistemi nezaket değil, hukuki bildirim düzenidir. Tebligatın gönderilmiş olması çoğu zaman yeterlidir; fizikî zarfı görüp görmemeniz ikinci plandadır.

Tebligat; kapıya not bırakılarak, muhtara teslim edilerek, e-Devlet üzerinden gönderilerek ya da ilan yoluyla yapılabilir. Devlet, sizin “haberdar olma ihtimalinizi” değil adres kayıt sistemindeki adresinizi esas alır. Taşındığınız hâlde adresinizi güncellemediyseniz, sistem sizi beklemez.

“Ben görmedim” ifadesi kimi zaman sonuç doğurur, ancak çoğu zaman hiçbir anlamı yoktur. Hukuk, “haber verilmediyse” değil, yükümlülük yerine getirildiyse ilerler. Burada vatandaşın sorumluluğu yalnızca borcu ödemek değil, bildirimlerini takip etmektir.

Bir örnek üzerinden somutlaştıralım. Hesabına bloke konan bir kişi “Tebligat gelmedi” diyerek başvurdu. Dosya incelendiğinde tebligatın muhtara bırakıldığı, kişinin uzun süredir o adreste yaşamadığı, MERNİS adresinin güncellenmemiş olduğu görüldü. Bu durumda tebligat usulsüz sayıldı, süre yeniden başladı ve kişi borcunu yapılandırarak blokeyi kaldırdı. Hak kaybı yaşanmadı, ancak süreç kolay değildi. Zaman kaybı, maddi yük ve gereksiz stres ortaya çıktı. Düzenli kontrol alışkanlığı olsaydı, bloke aşamasına gelmeden müdahale edilebilirdi.

Hukuk, “beklenen uyarı” değil yapılan işlem üzerinden yürür. Günlük hayatta “Nasıl olsa biri haber verir” düşüncesi yaygındır; hukuki düzende geçerli değildir. Sistem, “niyet ve tahmin” değil, kayıt ve takip ister. Adresiniz nerede görünüyorsa hukuken oradasınız.

Çözüm basit görünüyor ancak disiplin ister. Taşındığınızda adresinizi güncellemeniz çoğu zaman beş dakikalık bir işlemdir ve ileride doğacak büyük sorunların önüne geçer. e-Devlet ve UYAP Vatandaş portalını düzenli kontrol etmek, sosyal medya bildirimine bakmak kadar doğal bir alışkanlık hâline gelmelidir. e-tebligat adresi edinmek hem hız hem kayıt avantajı sağlar. Hesabınıza bloke konduysa önce bilgi toplayın, dosya numarasını öğrenin ve icra dairesinde durumu inceleyin. Hızlı panik de hızlı hüküm de yanlıştır; gerçek bilgi dosyadadır.

Hukuk sessiz çalışır, sonuçları yüksek sesle gelir. Telefonunuza SMS gelmedi diye borç yok olmaz. Sosyal medya bildirimini kaçırmak yalnızca bir gönderiyi kaybettirir, hukuki bildirimi kaçırmak hak kaybettirir. İyi niyet koruma sağlamaz; düzenli takip ve dikkat sağlar.

Kasada çikolatanız elinizde kalmasın. Adresinizi güncel tutun, e-Devlet'i ihmal etmeyin, UYAP'a yabancı kalmayın. Şüpheli bir durumda internet yorumlarına değil, dosyanızı açıp süreci somut olarak inceleyen bir avukata başvurun. Korunma, temenniyle değil, takiple olur.