Şap hastalığı çift tırnaklı hayvanlarda görülen, çok bulaşıcı, zoonotik karakterde viral bir hastalıktır. Hastalık etkeni Picornaviridae familyasının Aphtovirus alt grubunda yer alan Şap virüsüdür. Şap virüsünün O, A, C, SAT 1, SAT 2, SAT3, ASIA 1 olmak üzere farklı yedi antijenik serotipi bulunur. Çok bulaşıcı, akut seyir eden, ekonomik, siyasi ve ticari etkileri olan bir hastalıktır. Buraya kadar hastalığı teknik açıdan tanımlamak istedim. Yazımın bundan sonraki bölümünde ise 20 yıllık saha tecrübeme dayanarak işletmenizde veya bölgenizde şap hastalığı salgını varsa neler yapmanız gerekli kısaca bu konuya değineceğim.

  1. İşletmenize giriş ve çıkışları mümkün olduğunca kısıtlayın. Çok zaruri şartlar dışında (yem ve süt kamyonu gibi) işletmeye kendi aracınızla dahi giriş yapmayınız.
  2. Araç giriş ve çıkışlarında mutlak suretle araçları dezenfekte ediniz.
  3. Personel giriş çıkışlarında da personellerinizi uygun şekilde dezenfekte ediniz.
  4. İşletmeye mecburi kalmadıkça ziyaretçi kabul etmeyiniz.
  5. İşletmede çalışan personelleri eğer imkân varsa şap ile ilgilenen ve diğer işlere bakan diye gruplara ayırınız.
  6. İşletmenizi ve işletmede kullandığınız traktör, yem karma makinesi vb ekipmanları günlük olarak dezenfekte ediniz ve hayvanlarda rasyon, grup, yer vb değişiklikler yapmamaya özen gösteriniz.
  7. Güncel durumda TC Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde bulunan Şap aşılarının uygun suşları ile sürünüzü aşılayınız. Salgın olmasa dahi her 4-6 ayda bir kez mutlaka sürünüzü şap hastalığına karşı aşılayınız.
  8. Şap aşısı viral bir hastalık olduğu için ilacı AŞIDIR! Ancak şap hastalığı hayvanlarda yüksek ateş, depresyon, ağız ve ayaklarda yaralar vb olumsuz etkiler yaptığı için hayvanlar yeteri kadar yem tüketemez ve hızlı şekilde canlı ağırlık kaybı yaşarlar. Bu nedenle de bağışıklık sistemleri zayıflar ve sekonder (ikincil) enfeksiyon ve hastalıklara açık hale gelirler. Bu nedenle veteriner hekiminizin tavsiye ettiği şekilde bu hastalıklara karşı tedavi protokolleri uygulayınız.
  9. Hayvanların içme sularına ve ağız, burun gibi yara olan vücut bölümlerine ÜZÜM SİRKESİ dökerek ilgili hastalık etkeninin etkinliğinin azalmasını sağlayınız.
  10. Hayvanların ağızları yara olacağı için yem tüketimleri düşecektir. Bu nedenle rasyonu mümkün olduğunca güçlü ve bir miktar da nemli hale getiriniz (%60 Kuru Madde, % 40 Nem uygundur). Bu sayede hayvanlar yemi kolay tüketir ve az da olsa yem tükettiğinde gerekli enerji, protein vb besin madde ihtiyaçlarını karşılarlar.
  11. Günlük olarak işletmede kullandığınız ekipman, kıyafet vb dezenfekte ederek yıkayınız.
  12. Ağızları yara olan hasta hayvanlara rasyon üzerine 2.5-5.0 cm uzunluğunda kıyılmış yonca kuru otu dökerek iştahlarını açmaya destek olabilirsiniz.
  13. Rasyonlara ilave olarak bağışıklık sistemini destekleyici Vitamin C, Vitamin E, B grubu Vitaminleri gibi ilaveler yapılabilir.
  14. Eğer temin etme şansınız varsa rasyonlara MELAS ilavesi hem enerji desteği verir hem de iştahı olumlu yönde destekler.

    Unutmayın ki şap hastalığı çok hızlı yayılan ve tedavisi zahmetli, ekonomik kayıpları yüksek bir hastalıktır. İşletmenizde şap salgını varsa lütfen başka işletmeleri ziyarete gitmeyiniz.