Geçtiğimiz hafta TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), 2022 yılı itibariyle gerçekleşen gelir dağılımı verilerini açıkladı. Gelir dağılımı verilerine geçmeden önce, gelir dağılımı nedir ne anlama gelir kısaca bahsetmek istiyorum.Gelir dağılımı, bir ekonomide genellikle bir yılda elde edilen toplam gelirin, geliri elde edenler arasında nasıl dağıldığını gösterir. Gelir dağılımı göstergesinin bir den çok çeşidi olup en önemli gösterge, hane halkı gelir dağılımı sonuçlarıdır.Hane halkı gelir dağılımında, nüfus en düşükten en yüksek gelir guruplarına göre sıralanır ve toplam gelir içindeki payı belirlenir, böylece toplam gelirin çeşitli gruplar içinde nasıl pay edildiği görülebilir.TÜİK’in 2021 yılını referans alarak yayınladığı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarına ilişkin tablo aşağıdaki gibidir. Ölçüme esas alınan 2021 yılı; enflasyonun hızla artarak, 2020 yılı sonunda %14,60 olan enflasyonun 2021 yılı sonunda %36,08’e ulaştığı yıldır. Enflasyondaki bu hızlı yükseliş sonucunda toplumda gelir dağılımın giderek bozulduğu ve düşük gelirlilerin gelirden aldığı payın daha da azalmasına yüksek gelirlilerin ise payının artmasına yol açtığını görmekteyiz.
Kaynak : https://data.tuik.gov.trYukarıda ki tabloya göre gelirden en düşük payı alan nüfusun %20’si, 2021 yılında gelirden %6,1 pay alırken bu oran 2022’de %6’ya düşmüş, buna karşılık gelirden en yüksek payı alan nüfusun %20’si ise 2021 yılında gelirin %46,7’sini alırken 2022’de %48’e yükselmiştir.Bu verilerin dışında TÜİK’in açıkladığı ve dikkat çekici bir başka veride toplumun en düşük ve en yüksek gelir gruplarına ait kesimler arasında ki gelir farkını gösteren verilerdir.
Kaynak : https://data.tuik.gov.trToplumun en yüksek geliri elde eden %20'lik kesimin elde ettiği gelir, en düşük gelir elde eden %20'lik kesimin elde ettiği gelirin, 2021 yılında 7,6 katı iken, 2022 yılında bu fark 7,9 kata yükselmiştir.En yüksek geliri elde eden %10'luk kesimin elde ettiği gelir, en düşük gelir elde eden %10’luk kesimin elde ettiği gelirin, 2021 yılında 13,7 katı iken, 2022 yılında 14,2 kata yükselmiştir.Nüfusun %5’i ise toplam gelirin %23.3’ünü almakta olup, nüfusun %5’lik gruplara ayrılarak yapılan gelir dağılımında, en yüksek gelir elde eden kesim ile en düşük gelir elde eden kesimin arasındaki farkın çok daha yüksek olduğu görülmektedir.Toplumun en yüksek geliri elde eden %5'lik kesimin elde ettiği gelir, en düşük gelir elde eden %5'lik kesimin elde ettiği gelirin, 2021 yılında 24,1 katı iken, 2022 yılında bu fark 26,1 kata yükselmiştir.Gelir dağılımının bir diğer ölçütü ise yukarıdaki tabloda yer alan Gini Katsayısıdır. Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir. Gini katsayısı hesabında hanenin ve fertlerin elde ettiği yıllık gelirlerin toplamından, gelir referans döneminde ödenen vergiler ve diğer hane veya kişilere yapılan düzenli transferler düşüldükten sonra bulunan hanehalkı kullanılabilir geliri kullanılmaktadır.2021 yılında 0,401 olan Gini Katsayısı, 2022 yılında 0,415 olarak hesaplanmıştır. Bu yükselme bize katsayının giderek sıfırdan uzaklaştığını yani gelir dağılımının giderek bozulduğunu göstermektedir. Enflasyonun yükseldiği ortamlarda ücretlilerin durumunun bozulduğu ve satın alma gücü düştüğü için gelir dağılımının da bozulması normaldir.Gelir dağılımı, ekonomik büyümenin gerçekleştirilmesi, yoksulluğun azaltılması ve siyasi istikrarın sağlanması açısından önemli bir faktördür. Ülkemizde enflasyonun artmasının gelir dağılımı üzerinde yarattığı bozulmayı TÜİK’in açıkladığı veriler net bir şekilde ortaya koymaktadır. Ekonomik büyüme ve yoksulluğun azaltılması için adil bir gelir dağılımı şarttır.Tüm okuyucularıma sağlıklı günler dilerim.
