Katma Değer Vergisi, mal ve hizmetin üretim safhasından nihai tüketiciye ulaşıncaya kadar geçen her safhada yaratılan katma değerin vergilendirmesini amaçlayan bir vergidir. İndirim mekanizmasına sahip olma özelliği nedeniyle her safhada hesaplanan vergi, bir önceki safhada hesaplanan vergiden indirilmesi ve kalan kısmın vergi dairesine ödenmesi ilkesine dayanmaktadır. Ancak çeşitli nedenlerle her zaman bu mümkün olamıyor.Katma değer Vergisi UygulamasıKanunun vergiden istisna ettiği işlemler nedeniyle, KDV uygulayamayan veya Bakanlar Kurulu indirimli oran öngördüğü için genel oranda vergi hesaplayamayan ya da Maliye Bakanlığı tevkifat uygulaması getirdiği için hesapladığı verginin tamamını tahsil edemeyen mükelleflerin, satın aldığı mal ve hizmetlere ödediği ancak indiremediği vergi yükünü gidermeye yönelik, vergi sistemimizde olan bir uygulamadır.Görüldüğü üzere KDV iadesi, kamu kaynaklarından karşılanan sübvansiyon mahiyetinde bir ödeme değil, satıcının nihai tüketiciye yansıtamadığı verginin telafisine yönelik bir düzenlemedir.İadeye konu olabilen işlemlere ilişkin Katma Değer Vergisinin iadesi, KDV Genel Uygulama Tebliği’nde yapılan açıklamalar çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Ancak iade sürecinin uzunluğundan dolayı bu durumun ciddi bir finansman maliyetine yol açması nedeniyle mükellefler dönem dönem sorunlar yaşamaktadırlar.Bugüne kadar KDV iadelerinde yaşanan sorunlar ile gecikmelere çözüm bulmak ve KDV iade sürecini hızlandırmak içinde maliye idaresince çeşitli düzenlemeler yapılmıştır.Daha önce yapılan düzenlemeler ile;- Hızlandırılmış İade Sistemi,- İndirimli Teminat Uygulama Sistemi ve- Artırımlı Teminat Uygulaması,Yöntemleri ile KDV iadeleri alınabilmekteydi.2019 Mart ayında yürürlüğe giren ve 2019 yılının başından itibaren uygulanabilen yeni düzenleme ile KDV iadelerinde önemli değişikliğe gidilmiştir. Şartları sağlayan mükellefler iadelerinin %50’sini KDV İadesi Ön Kontrol Raporunun oluşturulmasından itibaren on iş günü içinde alabilecekler. KDV İadesi Ön Kontrol Raporu Uygulama KapsamıUygulama, iade hakkı doğuran işlem için Maliye Bakanlığınca belirlenen asgari sınırı aşan ve Yeminli Mali Müşavir Raporuyla talep edilebilen nakden iadelerde geçerli olmaktadır.İadenin yarısının on iş gününde alınacak olması mükelleflere büyük ölçüde rahatlama sağlayacaktır. Uygulamadan faydalanacak mükelleflerin aşağıda sayılan şartları sağlaması gerekmektedir.1) En az 24 dönem (vergilendirme dönemi 3 aylık olanlar için en az 8 dönem) KDV beyannamesi vermiş olması,2) Daha önce en az üç vergilendirme dönemine ilişkin iade talebinin sonuçlanmış olması,3) Kendisi, ortakları, ortaklıkları ve kanuni temsilcilerinin;- Özel esaslara tabi olmaması,- Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili birimlerince yapılan değerlendirme ve analizler sonucunda bireysel olarak veya organize bir şekilde sahte belge düzenleme tespiti nedeniyle incelemeye sevk edilmemiş olması,- Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili birimlerince iade taleplerinin riskli iade kapsamında incelemeye sevk edilmemiş olması,4) Tebliğin (IV/A-6) bölümünün birinci paragrafının (iv) ayrımı ve üçüncü paragrafı kapsamında iade taleplerinin incelemeye sevk edilmemiş olması. (Teminat veya YMM raporu karşılığı iade talep edilmesine karşın vergi dairelerinin yapacakları kontrollerde tespit edilen eksiklik veya olumsuzlukların mevzuata uygun şekilde düzeltilmemesi halinde incelemeye sevki).Uygulama ile YMM KDV İadesi Tasdik Raporunun Vergi Dairesine ibrazından sonra KDV İade sürecinin tamamının sonuçlanması beklenmeden KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna göre iade talebinin olumsuzluk tespit edilmeyen kısmının %50'si KDV İadesi Ön Kontrol Raporunun oluşturulmasından itibaren on iş günü içinde mükellefe iade edilmektedir. KDV İadesi Ön Kontrol Raporu Uygulama İşleyişi- Standart iade talep dilekçesinin,- YMM KDV İadesi Tasdik Raporu’nun,- İade talebine ilişkin gerekli diğer belgelerin,ibraz edilmesi gerekmektedir.Belgeleri ibraz eden mükelleflerin talepleri KDV İadesi Risk Analiz Sistemi tarafından sorgulanacak, sorgulama sonucunda üretilen KDV İadesi Ön Kontrol Raporu’na göre iade talebinin olumsuzluk tespit edilmeyen kısmının yarısı, Ön Kontrol Raporu’nun oluşturulmasından itibaren on iş günü içinde mükellefe iade edilecektir.Kalan kısmın iadesi, KDV İadesi Risk Analiz sistemi tarafından üretilen KDV İadesi Kontrol Raporu’na ilişkin kontroller, YMM KDV İadesi Tasdik Raporu’na ilişkin kontroller ve vergi dairesince yapılması gereken diğer kontrollerin tamamlanmasının ardından ulaşılan sonuca göre gerçekleştirilecektir. Mükellefin kalan iade tutarı bu kontrol ve değerlendirmeler sonucuna göre yerine getirilecektir.Bu uygulama ile birlikte KDV iadelerinde yaşanan gecikmeler de bir hayli azalacaktır. Ancak, bu ve benzeri uygulamalar yürürlükte olsa dahi bu sistemi çalıştıracak ve yürütecek yeterli insan kaynağına da ihtiyaç duyulmaktadır.Hemen her gün yeni mükelleflerin ve yeni iade çeşitlerinin sisteme katılmasına karşılık, ihtisas ve diğer vergi dairelerinde yeterli sayıda personel istihdam edilemediği, hatta her geçen gün personel sayısının giderek azaldığını görmekteyiz.Bu nedenle KDV iade sisteminin iyileştirilmesinin yanı sıra personel rejiminin iyileştirilip sayısının artırılmasının da, KDV iade işlemlerinin hızlandırılmasını sağlayacağını unutmamak gerekir.