Aralık 2021'den beri danışmanlığını yaptığım bir besi işletmesi için besilik dana seçmek amacıyla defalarca Kars - Ardahan bölgesine gittim ve binlerce dana seçtim ve çiftlik adına satın aldık.Aynen ekonominin diğer alanlarında olduğu gibi besilik dana fiyatları da her geçen gün hızlı bir şekilde yükselmekte. Aralık 2021, Ocak 2022, Şubat 2022 ve Mart 2022 aylarında dana almak için her gidişimde fiyatların dramatik bir şekilde arttığını gözlemledim.Rakam vermek gerekirse; canlı kilogram fiyatları 36 - 42 TL den her ay artmak kaydıyla Nisan 2022 ayında 52 - 56 TL sınırına dayandı. Yani Aralık 2021 de 250 kg canlı ağırlığındaki bir adet danayı; 250 kg * 42 TL = 10.500 TL civarına alabiliyorken, Nisan 2022 de bu rakam; 250 kg * 60 TL = 14.000 TL civarına yükseldi (Not: Bu fiyatlara nakliye ücreti dahil değildir, ve ortalama fiyatlardır).Peki besilik canlı dana fiyatları neden yükseliyor ? Bunun en büyük nedeni tabi ki girdi maliyetlerinin yani en önemli girdi olan yem maliyetlerinin artması. Örnek vermek gerekirse; Buğday Kepeği; 4.0 TL, Arpa; 5.1 TL, Mısır; 5.2 TL, Pamuk Tohumu Küspesi; 5.25 TL, İthal Ayçiçeği Tohumu Küspesi; 6.52 TL, Soya Fasulyesi Küspesi; 11.0 TL kilogram birim fiyatlarına yükselince besleme maliyetleri çok ciddi bir şekilde arttı. Güncel durumda 250 kg olarak aldığınız bir dananın 11 ay (330 gün) süreyle sadece besleme maliyeti; yaklaşık 15400 TL. Buna en iyi ihtimalle %5 oranında işletme maliyetleri eklendiğinde rakam; 16170 TL ye çıkmakta. Ortalama hayvan başı nakliye gideri; 400 TL, aşı, tedavi ve ölüm kaynaklı masraflarda eklenince yaklaşık ilave 500 TL daha maliyet çıkmakta. Yani 250 kg canlı ağırlığa sahip yerli Simmental ırkı bir dana; 14000 TL + 16170 TL + 400 TL + 500 TL = 31070 TL ye mal olmaktadır.11 ay sonra ortalama 650 kg canlı ağırlıkta kesilmesi planlanan bu dana yaklaşık olarak %56.5 karkas randımanı verecektir. Bu da ; 650*0.565 = 367.25 kg karkasa denk gelir. %2 fire düşüldükten sonra; 360 kg net karkas kalır. Bu günkü kesim rakamlarına baktığımızda ortalama 85 TL / kg kesim fiyatı olduğunu düşünürsek; 360 kg * 85 TL = 30600 TL getiri sağlar. Yani besici bu maliyetlerle 85 TL ye dana kestiğinde zarar etmektedir. Çünkü kg karkas maliyeti 86.31 TL dir.Tablo bu kadar net iken ne yapmak lazım ? Maliyetleri artıran bir diğer etken de yıl boyunca dişi hayvanların çok yüksek miktarlarda kesilmesidir. Bu gün hayvan pazarlarına gittiğinizde erkek besilik materyalden daha çok inek ve düve satıldığı görülmektedir. Dişi materyali keserek geleceğimizi kesiyoruz. Peki devam edersek ne olacak?İthalat söylentileri yine ayyuka çıkmış durumda. Hatta söylentiden de öte hayvan ithalatının açılması an meselesi gibi görünüyor. Ancak yüksek Euro ve USD kuru hayvan ithalatına ne kadar izin verecek? Bu sorunun cevabı henüz net değil. Et ithalatı konuşuluyor. O da henüz netleşmiş değil. Bir çok besici günümüzde hayvan alıp-almamak arasında gidip geliyor. Bir kısım besicide arpa, saman vb girdilerin yeni mahsullerinin çıkmasını bekliyor. Eğer bu ürünler fiyat anlamında avantajlı olursa dana alacaklarını dile getiriyorlar.Yani besi sektörü kafesin içinde sıkışmış Hamster gibi dönüp duruyor. Kimse net olarak ne yapacağını bilmiyor. Sektörde her kiminle konuşsak kafalar karışık. Acil olarak hayvancılığın ana girdisi olan yem ve yem hammaddelerinin tarımının geliştirilmesi, dişi hayvan kesiminin önüne geçilmesi, yerli üretim modellerinin desteklenmesi ve ithalatın mümkün olduğunca yapılmaması lazım ki sektör bir nefes alsın.