11 bölgede büyük yıkımın yaşandığı depremde en önemli sorunlardan bir tanesi de var olan inşaatların durumunun ne olacağı oldu. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı 81 ilin valiliklerine genelge göndererek “Mevcut inşaatların devamı için teknik rapor zorunlu olacak. Teknik raporu olmadan inşaata devam edilmeyecek. Binasına devam edilmek istenen işlerin masrafları ise o işin yapı müteahhidinden ilgili idarelerince ayrıca tahsil edilecek. Bu hizmetin ücreti inşası tamamlanan yapı inşaat alanı üzerinden belirlenir. Metrekare bedeli 2TL olarak alınır ve toplam bedel 3.500 TL den az olamaz” dedi. Genelgede ayrıca, “Natamam binalar (tamamlanmamış) 7269 Sayılı Afet Kanunu kapsamında herhangi bir hak sahipliğine konu edilemez. Acil yıktırılacak binalar hariç olmak üzere bu tür binalar için hasar tespit raporu düzenlenmez. Taşıyıcı sistemi hiç hasar görmediği teknik raporda belirtilen yapıların var ise yapısal olmayan elemanlarındaki hasarların giderilmesinden sonra yapının inşasının devamına ruhsat ve ekleri ile mevzuata aykırı bir husus yoksa izin verilir.” denildi. Önemli bilgilerin yer aldığı genelgede “ Genel Hayata Etkili Afet Bölgesi" kabul edilen yerleşim birimlerinde ortaya çıkan sorunlardan biri de 6/2/2023 tarihinden önce inşasına başlanmış ancak henüz tamamlanmamış İmar Kanunu 26'ncı maddesi kapsamındaki binalar ile 27'nci maddesi kapsamındaki yapı ruhsatına tabi olmayan binalar hariç diğer binalara hangi kontroller yapıldıktan sonra ilgili idarelerce bu yapıların devamına izin verileceğine ilişkin yaşanan tereddütlerdir. Bu tereddütlerin ortadan kaldırılması ve uygulamada birlikteliğin sağlanmasına yönelik olarak gerekli bilgilendirme yapılmıştır” denildi. İŞTE GENELGE“Öncelikle bu binalar için ilgili idarelerce en geç 1(bir) ay içerisinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kurum veya kuruluşlardan teknik rapor alınması zorunludur. İlgili idarelerce öncelikle 3194 sayılı İmar Kanunu 32'nci maddesi uyarınca teknik raporun sonucuna göre değerlendirme yapılarak; Taşıyıcı sistemi hiç hasar görmediği teknik raporda belirtilen yapıların var ise yapısal olmayan elemanlarındaki hasarların giderilmesinden sonra yapının inşasının devamına ruhsat ve ekleri ile mevzuata aykırı bir husus yoksa izin verilir. Teknik raporda yapının taşıyıcı sisteminin deprem güvenliği açısından tehlike arz etmeyen nitelikte olmak üzere sadece eleman bazlı onarım ve/veya güçlendirilebilecek düzeyde hasar gördüğü ve bu hasarların giderilmesini takiben yapının inşaatına devam edilmesinde fen ve sanat kuralları açısından bir sakınca bulunmadığı değerlendirildiği durumlarda, yapının inşasına devamına ruhsat ve ekleri ile mevzuata aykırı bir husus yoksa izin verilir.ANALİZ RAPORU ÖNEMLİ“Teknik raporda yapının taşıyıcı sisteminde, (b) maddesinde belirtilen durumun dışında, yapının deprem güvenliği açısından tehlike arz eden sistem bazında onarım ve/veya güçlendirme gerektirecek düzeyde yapısal hasar oluştuğu, ancak onarım ve/veya güçlendirme sonrası yapının yeterli deprem güvenliğine erişebileceği değerlendirilen yapıların inşasının devamına ise; yürürlükteki ilgili mevzuat ile varsa yapının niteliğine göre kendi özel veya uluslararası eşdeğer mevzuatında yer alan hükümlere göre yapılacak performans analizi sonucu ile ilgili mevzuat hükümlerine göre karar verilir”RAPORA BAKILACAK“Taşıyıcı sistemi, güçlendirilmesi mümkün olmayan derecede hasar gören binalar hakkında ise yapının ilgili idarelerce 3194 sayılı İmar Kanunun 32 nci maddesi uyarınca yıktırılması sağlanır. Teknik Raporun hazırlanmasına ve içeriğine ilişkin olarak ise aşağıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde hareket edilecektir: Bu hizmetin verilmesine ilişkin masraflar ilgili idaresince karşılanacaktır. Binasına devamedilmek istenen işlerin masrafları ise o işin yapı müteahhidinden ilgili idarelerince ayrıca tahsil edilecektir. Bu hizmetin ücreti inşası tamamlanan yapı inşaat alanı üzerinden belirlenir. Metrekare bedeli 2TL olarak alınır ve toplam bedel 3.500 TL den az olamaz. Bu teknik rapor, ihtisas alanı inşaat mühendisliği olan en az iki kişiden oluşan heyet tarafından hazırlanır. Bu teknik raporda; yapının dört cephesinden çekilmiş dış cephe fotoğrafları, binanın taşıyıcı ve Taşıyıcı olmayan elemanlarındaki hasar durumunu ortaya koyacak şekilde, hasarlı elemanların tamamı için, hasarsız elemanlarının ise yeterli miktarda fotoğraf ve video kayıtları zorunlu olmak üzere tümtespitleri yer alacaktır. YAPIYA İLİŞKİN BİLGİ FORDU“Bu rapora, incelenen yapıya ait yapı ruhsatı ile yapıya ilişkin bilgi formu (YİBF) eklenecektir. Teknik raporun sonuç ve öneriler bölümünde yapının devamına ilişkin heyet kararı aşağıdaki maddelerden bir tanesi ile açıkça belirtilecektir: Yapıda bir hasar bulunmamaktadır. Ruhsat ve ekleri ile mevzuata aykırı bir durumu olmaması koşulu ile yapının inşasına devam edilebilir. Yapıda, taşıyıcı sisteminin deprem güvenliği açısından tehlike arz etmeyen nitelikte sadece eleman bazlı onarım ve/veya güçlendirilmesi gereken elemanlar bulunmaktadır. Ekte bulunan çizelgedeki belirtilen yapı elemanlarının eleman bazında onarım ve/veya güçlendirilmesinin yapılması takiben, yapıda ruhsat ve ekleri ile mevzuata aykırı bir durumu olmaması kaydı ile yapının inşaasına devam edilebilir. (Bu durumda heyet tarafından her eleman için önerilen onarım ve/veya güçlendirme teknikleri mutlaka belirtilecektir) Henüz tasarım servis yüklerini tam anlamı ile üzerine almayan binada; tasarım hataları bulunmaktadır. (Bu hatalar açıkça belirtilecektir: Güçlü kiriş-zayıf kolon, yumuşak kat, düşey eleman süreksizlikleri, geniş kat boşlukları, simetri teşkil edilmeyen perde uygulamaları vb). Yürürlükteki ilgili mevzuat ile varsa yapının niteliğine göre kendi özel veya uluslararası eşdeğer mevzuatında yer alan hükümlere göre yapılacak performans analizi sonucuna ve ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda karar verilecektir”YAPISAL HASAR“Yapının deprem güvenliği açısından tehlike arz eden sistem bazında onarım ve/veya güçlendirme gerektirecek düzeyde yapısal hasarı bulunmaktadır. Yürürlükteki ilgili mevzuat ile varsa yapının niteliğine göre kendi özel veya uluslararası eşdeğer mevzuatında yer alanhükümlere göre yapılacak performans analizi sonucuna ve ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda karar verilecektir. Yapının taşıyıcı sisteminde güçlendirilmesi mümkün olmayan derecede hasar bulunmaktadır. Bu yapının yıkılması için 3194 sayılı İmar Kanunun ilgili hükümlerine göre gerekli işlemler yürütülmelidir. Teknik Raporun sonuç ve öneriler kısmında 4'üncü maddenin (b) ve (c) bendleri doğrultusunda yapının inşaatına onarım ve/veya güçlendirme yapılması sonrasında devam edilebileceğine karar verilir ise, ilgili idare tarafından yapı sahibinin "yapının güçlendirilmesi veya yıkılıp yeniden yapılması" konusundaki görüşü alındıktan sonra bu işlemlere devam edilecektir. Teknik Rapor ıslak imzalı 1(bir) nüsha olarak tanzim edilerek Bakanlık Elektronik Sistemine kaydedilmesini müteakip ilgili idaresine teslim edilecektir. Sisteme yükleme işleminin yapılıp yapılmadığı hususu ilgili idaresince kontrol edilecektir. Devamına karar verilen ancak ruhsatı hükümsüz hale gelen yapılar için yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre değerlendirmeler yapı denetim kuruluşu ve ilgili idareler tarafından titizlikle yapılmalıdır. Natamam binalar 7269 Sayılı Afet Kanunu kapsamında herhangi bir hak sahipliğine konuedilemez. Acil yıktırılacak binalar hariç olmak üzere bu tür binalar için hasar tespit raporu düzenlenmez. Uygulamaların yukarıda belirtilen açıklamalarımız doğrultusunda yürütülmesi için Genelgemizin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüklerine, ilgili idarelere ve yapı denetim kuruluşlarına tebliğ edilmesini rica ederim.”