Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair 2846 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 21 Ağustos 2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. Söz konusu karar ile mevcut teşvik sisteminde önemli değişiklikler yapıldı.15 Haziran 2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı halen yürürlükte. Geçtiğimiz günlerde yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararıyla yürürlükte olan karar 26. defa değiştirildi.Teşvik mevzuatı zaten yeterince karışık bir mevzuat. Bir de sürekli değişiklikler yapılarak, mevzuatın daha da karmaşık ve anlaşılmaz bir hal almasına yol açılıyor. Bir an önce hem teşvik sisteminin hem de mevzuatının sadeleştirilmesinde ve anlaşılabilir bir hale getirilmesinde yarar var.Son yapılan düzenleme ile yatırım teşvik uygulamasında önemli gördüğüm değişiklikleri aşağıda açıklamaya çalışacağım.
Yatırım Teşvik Uygulamasında Bazı İllerin Bölgeleri Değiştirildi;Yatırım teşvikinin uygulanmasında Adana ve Adıyaman bir alt bölgeye düşürülürken, bazı illerde bir üst bölgeye çıkarıldı.
| İller | Eski Bölge | Yeni Bölge |
| Tekirdağ | 2 | 1 |
| Adana | 2 | 3 |
| Balıkesir | 3 | 2 |
| Bilecik | 3 | 2 |
| Karabük | 3 | 2 |
| Manisa | 3 | 2 |
| Düzce | 4 | 3 |
| Kırıkkale | 4 | 3 |
| Kütahya | 4 | 3 |
| Rize | 4 | 3 |
| Aksaray | 5 | 4 |
| Adıyaman | 5 | 6 |
Teşvikler İlçe Bazına İndi;Söz konusu kararda yapılan değişiklik ile 53 ilin 263 ilçesinin bir alt bölgedeki teşviklerden yararlanmasının önü açıldı.Birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü bölge illerinin, ilçelerinde gerçekleştirilecek yatırımlar, ilçenin bulunduğu ilin bir alt bölgesine sağlanan bölgesel desteklerden, söz konusu ilçelerin organize sanayi bölgelerinde veya endüstri bölgelerinde gerçekleştirilecek yatırımlar ise bulunduğu ilin iki alt bölgesine sağlanan bölgesel desteklerden yararlanabilecekler.Örneğin, Gaziantep 3. Bölgede yer almaktadır. İlçesi olan Nizip’e yapılacak olan bir yatırım, yapılan bu değişiklik ile 4. Bölge teşviklerinden yararlanması mümkün hale gelmiştir. Eğer bu yatırım Nizip Organize Sanayi Bölgesinde gerçekleştirilecek olursa, iki alt bölge olan 5. Bölge desteklerinden yararlanılabilecektir.Beşinci bölge illerinin ilçelerinde gerçekleştirilecek yatırımlar ise altıncı bölgeye sağlanan bölgesel desteklerden yararlanabilecekler.Düzenlemeyle ayrıca yeni değişiklik kapsamında gerçekleştirilecek yatırımların sigorta primi desteği ve gelir vergisi stopajı desteğinden yararlanamayacağı belirtilmiştir.
İmalat Sanayine Yönelik Yatırım Teşviklerine Sağlanan İlave Teşviklerin Uygulama Süresi Uzatıldı;Hatırlanacağı üzere, 30.12.2019 tarihinde yayımlanan, 1950 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile imalat sanayiine yönelik düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında yapılan yatırım harcamaları için;- Bina-inşaat harcamalarında KDV iadesi uygulamasının süresi 31/12/2019’dan 31/12/2021 tarihine,- Bölgesel ve stratejik teşvik uygulamaları kapsamında vergi indirimi desteğinde uygulanacak yatırıma katkı oranları her bir bölgede geçerli olan yatırıma katkı oranına 15 puan ilave edilmek suretiyle, kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirimi tüm bölgelerde %100 oranında ve yatırıma katkı tutarının yatırım döneminde yatırımcının diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarına uygulanacak oranın %100 uygulanmasına ilişkin süre 31/12/2019 dan 31/12/2022 tarihine kadar,
uzatılmıştı.Yapılan bu düzenlemeyle, 1950 Sayılı Karar ile yapılan düzenlemeler 2012/3305 sayılı Karara taşınmış oldu.Stratejik Yatırımların Kapsamında Değişiklik Yapıldı;Yapılan değişiklik ile,- Kamu kurum ve kuruluşları tarafından gerçekleştirilecek yatırımların stratejik yatırım olarak desteklenmesinin önündeki engel kaldırıldı.- Altına dayalı entegre madencilik yatırımları ise stratejik yatırım kapsamından çıkarıldı.Gümrük Vergisi Muafiyetinde Değişiklik;Yeni yapılan düzenleme ile asgari 5.000 büyükbaş kapasiteli süt yönlü entegre hayvancılık yatırımları ile komple yeni veya tevsi niteliğindeki asgari 10.000 büyükbaş kapasiteli et yönlü entegre hayvancılık yatırımlarına ilişkin gümrük vergisi muafiyeti kaldırıldı.Faiz veya Kâr Payı Desteği Uygulamasında Değişiklik Yapıldı;2846 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yapılan değişiklikle,- Entegre büyükbaş hayvancılık yatırımlarına yönelik faiz veya kâr payı desteği uygulamasına son verildi,- Ülkemizin rekabetçi konumunu güçlendirmek ve çevreye saygılı üretimleri desteklemek amacıyla Ar-Ge ve çevre yatırımlarına sağlanan faiz desteğinin üst limiti 1 milyon liradan 1.8 milyon liraya yükseltildi.Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği;2846 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yapılan düzenlemeyle, teşvik belgesine başvuru aşamasında talep edilmesi halinde, vergi indiriminden yararlanılmamak kaydıyla, sigorta primi işveren hissesi desteği için uygulanan üst sınırı belirleyen oranın, yatırıma katkı oranının yarısı kadar artırılarak uygulanması öngörülmüştür.
Bölge | Halen Uygulanan Oran (%) | Yatırıma Katkı Oranı (%) | İndirimli Vergi Oranından Yararlanılmaması Halinde Uygulanacak Oran (%) |
1 | 10 | 15 | 17,5 |
2 | 15 | 20 | 25 |
3 | 20 | 25 | 32,5 |
4 | 25 | 30 | 40 |
5 | 35 | 40 | 55 |
6 | - | 50 | - |
Stratejik Yatırımlar | 15 | 50 | 40 |
Öncelikli Yatırım Konularında Değişiklikler;Yapılan yeni düzenlemeyle;- Özel sektör tarafından yapılacak şehirlerarası yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik demiryolu yatırımları ile şehir içi yük taşımacılığına yönelik demiryolu yatırımları,- Asgari ellibin metrekare kapalı alana sahip uluslararası fuar yatırımları (konaklama ve alışveriş merkezi üniteleri hariç),- Asgari 5.000 büyükbaş kapasiteli süt yönlü entegre hayvancılık yatırımları ile komple yeni veya tevsi niteliğindeki asgari 10.000 büyükbaş kapasiteli et yönlü entegre hayvancılık yatırımları,öncelikli yatırım konularından çıkarılmıştır.- Demiryolu yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar,- Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) teknoloji yoğunluk tanımına göre orta yüksek ve yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlere yönelik test merkezi yatırımları,- Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında Çevre Lisansına tabi yatırımlar, - Asgari yatırım tutarı şartı aranmaksızın ihtisas serbest bölgelerinde gerçekleştirilecek yazılım ve bilişim ürünleri üretimi yatırımları,öncelikli yatırım konuları arasına alınmıştır.Kararla ayrıca, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın vereceği proje onayına istinaden, yıllık asgari 500 ton eşdeğer petrol enerji tüketimi olan mevcut imalat sanayi tesislerinde gerçekleştirilecek, enerji verimliliğine yönelik yatırımlardan mevcut durumuna göre en az %20 istenilen enerji tasarrufu oranı %15’e düşürülmüştür. Yine bu yatırımlardan beklenilen sağlanacak enerji tasarrufu ile yatırımın geri dönüş süresi 5 yıl ve daha az olması zorunluluğu kaldırılmıştır.
Orta-Yüksek Teknolojili Yatırım Konularında Değişiklik;2846 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, Kararın “4. Bölge Desteklerinden Faydalanabilecek Orta-Yüksek Teknolojili Yatırım Konuları” başlıklı tablosu değiştirilerek;- 31 koduna giren tüm makine ve cihazlar ile- 359 koduna giren tüm ulaşım araçları imalatı4. Bölge desteklerinden yararlanabilecek yatırım konuları kapsamına alınmıştır.
Teşvik Edilmeyecek veya Teşviki Belirli Şartlara Bağlı Yatırım Konuları2846 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, “Teşvik Edilmeyecek Veya Teşviki Belirli Şartlara Bağlı Yatırım Konuları” başlıklı tablosu değiştirilerek;- Tütün ürünleri imalatı yatırımları,- Güneş enerjisinden elektrik üretimi yatırımlarında; modernizasyon niteliğindeki yatırımlar, 240 KW altı kapasitedeki (çatı dâhil) yatırımlar,- Doğal asfalt, bitüm, petrol bitümü, mineral katran veya zift esaslı, bitümlü karışımlar üretimine yönelik yatırımlar,teşvik edilmeyecek yatırım konularına eklenmiştir.Kararla ayrıca, spor tesisi yatırımlarında aranan asgari sabit yatırım tutarı 10 milyon liradan 15 milyon liraya çıkartılmıştır.Ayrıca yapılan düzenlemeyle,- Dördüncü, beşinci ve altıncı bölge illerinin organize sanayi bölgelerinde gerçekleştirilecek komple yeni yatırım cinsindeki yem üretimi için teşvik belgesi düzenlenebilecektir.- İplik yatırımlarında, sadece İstanbul ili dışındaki illerde gerçekleştirilecek kenevir, keten, jüt vb. kabuk liflerin elyaf haline getirilmesi yatırımı ile entegre iplik yatırımlarına teşvik belgesi verilebilecektir.2846 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yatırım teşvik sisteminde nelerin değiştiğini yukarıda anlatmaya çalıştım. Yazımın başında da belirttiğim gibi yatırım teşvik sisteminin sadeleştirilmeye ve daha anlaşılabilir bir hale getirilmeye ihtiyacı var. Ayrıca sadeleştirilmenin ötesinde daha etkin bir şekilde teşvik sisteminin uygulanabilmesi için kapsamının genişletilmesi ve uygulama şartlarının kolaylaştırılması gerekmektedir. Kısacası sistem teşvik vermemek üzerine değil, teşvik vermek üzerine kurulmalıdır.Bütün okuyucularıma sağlıklı günler dilerim.
