GKV Özel Okulları biyoloji öğretmenlerinden Olun Asal rehberliğinde hazırlanarak yarışmaya katılan Dilan Yağmur Kutlay ve Hatice Çeliksöz, Mikroorganizma Solüsyonu Uygulanmış Toprakta Yetiştirilen Buğdaylarda Ağır Metal Etkinliği isimli projeleriyle yarı finale kalma başarısı gösterdi. TUBİTAK tarafından düzenlenen 43. Ortaöğretim Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışmasında yarı finale kalan Mikroorganizma Solüsyonu Uygulanmış Toprakta Yetiştirilen Buğdaylarda Ağır Metal Etkinliği projesi bilim adamlarının da dikkatini çekti. GKV Özel Okulları biyoloji öğretmenlerinden Olun Asal rehberliğinde TÜBİTAK için proje hazırlayan GKV Liseleri öğrencilerinden Dilan Yağmur Kutlay ve Hatice Çeliksöz çalışmaları hakkında GKV Mütevelli Kurulu Başkanı Nüket Ersoy, GKV Özel Okulları Genel Müdürü Yard.Doç. Dr Atanur Vergili ve Lise Müdürleri Fevzi Beşe'ye bilgi verdiler. Öğrenciler projeyi açıklarken, “BMR Tarım firması tarafından geliştirilen DiCO (mikroorganizma solüsyonu) organik ürününün bitkilerin yaşadıkları ortamlardaki elementleri bünyelerinde biriktirme yeteneğinin araştırılması gerçekleştirildi. Projede ağır metalle kirletilmiş topraklarda bulunan mikroorganizmaların gerek metalleri bünyelerine alarak gerek de hücre dışı salgılar yoluyla bağlayarak, bu metallerin bitkiler tarafından alınmasını engelleyebilir hipotezi ileri sürdük” dediler. Yapılan projeyle ilgili bilgi veren GKV Özel Liseleri öğrencilerinden Dilan Yağmur Kutlay ve Hatice Çeliksöz, amaçlarını açıklayarak, “Bilindiği gibi su, toprak ve atmosferin insan aktiviteleri sonucu kirletilmesi günümüzün önemli sorunlarından biridir. Bu kirleticiler arasında ağır metaller de önemli bir yer tutmaktadır. Doğal ve/veya antropojenik etmenlerden dolayı çevrede ciddi ağır metal kirliliği oluşmaktadır. Bitkilerin de bu ağır metalleri yapılarına alarak biriktirdikleri bilinmektedir. Bazı toprak mikroorganizmalarının topraktaki metalleri bağlayarak bunların bitkiye alınımı engelleme potansiyelleri olabilmektedir. Bu çalışma, ağır metallerden Pb ve Zn'nin mikroorganizmalı topraklarda yetiştirilerek, uygulanan mikroorganizmaların topraktaki metalleri bağlayıp bağlamadığını belirlemek amacıylayapılmıştır” dediler. GKV'li öğrencilerden Kutlay ve Çeliksöz yaptıkları açıklamada projenin çalışma evrelerini de açıklayarak, “Çalışmamızda kullanılan buğday tohumları Tarım İl Müdürlüğünden temin edildi. Araştırmada kullanılan topraklar Gaziantep Üniversitesi kampüs içinden alındı. Toprak analizleri Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü'nde yapıldı. Buğdayların gelişimleri için 250 gram kapasiteli plastik kaplar kullanıldı. Çalışmamıza başlamadan önce toprak örnekleri Pastör fırınında sterilizasyon işlemi yapıldı. Tohumlar da yüzde 5'lik sodyum hipokloritte sterilize edildi ve bol suyla durulandı. 250 gram steril toprak konmuş kaplara 10'ar tane tohum ekildi. Çalışmamız iki farklı seride yürütüldü. Birinci seridetohumlar sadece musluk suyu ile sulandı. İkinci seri de ise BMR Tarım firması tarafından geliştirilen DiCO organik ürününün yüzde 10'luk çözeltisi ile tohumlarsulandı (DiCO organik ürününün içerdiği mikroorganizma içeriğini gösteren rapor ek olarak verilmiştir).Bu ilk sulamadan sonra tohumlar 8 gün boyunca ihtiyaç durumunda çeşme suyu ile sulandı. 8. gün sonunda DiCO'lu ve DiCO uygulaması yapılmayan ortamda geliştirilen buğday fidelerine aşağıdaki ağır metal derişimleri (mg/kg) üç tekrarlı olacak şekilde uygulandı. Kontrol olarak çeşme suyu kullanıldı. Çalışmamız 26±1 °C'de kontrollü iklim dolabında yürütüldü. Buğday fideleri ağır metalli topraklarda on beş gün boyunca yetiştirildi. Hasat edilmeden önce fidelerin fotoğrafları çekildi. Hasat edilen fidelerin taze kök ve otsu gövde ağırlıkları tartıldı. Otsu gövde uzunlukları ölçüldü. Ağır metal analizleri için kök ve gövdeler etüvde 105 °C'de kurutuldu ve tartıldı. Kök ve otsu gövdelerin ağır metal derişimleri yaş yakma metoduna göre yapılmıştır. Buğdaylardaki ağır metalmiktarları atomik absorbsiyon spektrofotometresi kullanılarak belirlenmiştir. Sonuç olarak ağır metaller toprak, su ve hava gibi ortamlarda yaygın bir şekilde birikebilmektedir. Bu da Dünya yüzeyindeki tüm organizmaların yaşamını tehdit eden önemli bir çevre sorunu haline gelmiştir. Bitkilerin yaşadıkları ortamlardaki elementleri bünyelerinde biriktirme yeteneği vardır. Bu çalışma, ağır metallerden kurşun ve çinkonun mikroorganizmalı topraklara uygulanmasıyla, uygulanan mikroorganizma solüsyonunun bitkilerin ağır metal alınımındaki etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada, mikroorganizma etkiliğini belirlemek için DiCO marka ticari ürün kullanılmıştır. Buğdaylar kontrollü şartlarda kurşun için 0, 100, 200 ve 300 mg/kg, çinko için ise 0, 150, 300 ve 450 mg/kg'lık derişimlerinin etkisinde yüzde 10 DiCO'lu ve DiCO'suz olarak yetiştirilmiştir. Bulgularımıza göre, genelde Pb etkisinde yetiştirilen DiCOuygulanmamış köklerin daha fazla metal biriktirdiği bulunmuştur. Kurşun uygulanmış buğdayın otsu gövde ile, çinko uygulanmış buğdayların kök ve otsu gövdelerinin DiCO'lu ortamda daha fazla metalleri biriktirdiği belirlenmiştir. Buğdayların gelişimleri incelendiğinde, kurşun ve çinkonun farklı derişimlerinin etkisinde kök ve otsu gövdelerin ağırlıkları ile otsu gövde uzunluklarının DiCO'lu ortamlarda genelde daha iyi olduğu görülmüştür. Elde edilen sonuçlarımıza göre, toprak mikroorganizmalarının bitki gelişiminde olumlu etkisinin olduğunu, metalle kontamine olmuş topraklarda bitkilerin ağır metal alınımında etkin rollerinin olabileceğini söyleyebiliriz” dediler. Hazırladıkları proje hakkında GKV Mütevelli Kurulu Başkanı Nüket Ersoy'a da bilgi veren öğrenciler TÜBİTAK yarışmasında iddialı olduklarını da ifade ettiler.