Düzenlemenin yasalaşması halinde Gaziantep’te üretici birliklerine bedelsiz toptancı hal yeri tahsis edilecek, zincir marketler ise satışa sundukları sebze ve meyvenin en az yüzde 20’sini doğrudan üreticiden almak zorunda kalacak.
Gaziantep’te fiyat makası genişlemişti
Gaziantep, Nizip’in zeytini, Araban’ın sarımsağı, Oğuzeli’nin üzümü ve Karkamış ile İslahiye’nin sebzeleriyle tarımda öne çıkan bir şehir. Ancak çiftçinin tarlada düşük fiyata sattığı ürün, şehir merkezinde birkaç katına tüketiciye ulaşıyor. Uzmanlar, aracılık maliyetleri ve ürünlerin el değiştirmesinin Gaziantep’te fiyat farkını Türkiye ortalamasının da üzerine çıkardığını belirtiyor. Taslağın en önemli hedefi, bu makası daraltmak.
Marketlere üreticiden alma şartı
Taslak yasaya göre zincir marketler, sebze ve meyvenin en az yüzde 20’sini doğrudan üretici veya üretici örgütlerinden almak zorunda olacak. Bu zorunluluğu yerine getirmeyen marketlere yıllık 50 milyon TL’ye kadar ceza uygulanacak. Düzenleme ile hem çiftçinin ürününü doğrudan pazarlayabilmesi hem de tüketicinin daha uygun fiyatlarla alışveriş yapabilmesi hedefleniyor. Özellikle dar gelirli ailelerin alışveriş yaptığı zincir marketlerde fiyatların düşmesi bekleniyor.
Hal esnafına yeni kurallar geliyor
Gaziantep sebze ve meyve halindeki esnaf da taslaktan doğrudan etkilenecek. Aynı hal içinde komisyoncular arasında mal devri yasaklanacak, ürünlerin gereksiz şekilde el değiştirmesi önlenecek. Serbest rekabeti engelleyen, ürün stoklayan veya fiyat yükseltmek için piyasada darlık oluşturanlara verilen 177 bin TL’lik ceza ise 1 milyon TL’ye çıkarılacak. Böylece hal piyasasında fiyatların daha şeffaf hale gelmesi amaçlanıyor.
İsrafa ağır yaptırımlar
Taslak ayrıca israfın önüne geçmek için sıkı denetimler getiriyor. Belirlenen kurallara aykırı şekilde bozulmuş ürünlerini çöpe veya farklı alanlara dökenlere 200 bin TL ceza verilecek. Bu düzenlemenin, Gaziantep’te sıkça gündeme gelen sebze-meyve israfını azaltması ve gıda güvenliğini güçlendirmesi bekleniyor.
1 Ekim’de Meclis gündeminde
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Hal Kanunu’nda 2012’den bu yana çeşitli düzenlemeler yapıldığını ancak sektörden gelen talepler doğrultusunda kapsamlı bir revizyon ihtiyacı doğduğunu belirtti. Kamuoyu görüşüne açılan taslağın, 1 Ekim’de Meclis açıldığında gündeme alınması planlanıyor.
Düzenlemenin yasalaşmasıyla birlikte Gaziantep’te üreticinin emeğinin karşılığını alması, vatandaşın ise daha uygun fiyatlarla sebze ve meyveye erişmesi hedefleniyor. Hal esnafının ise yeni kurallara uyum sağlamak için hazırlık yapması gerekecek.