Bayraktar’ın değerlendirmelerine göre, tüketicilerin en çok merak ettiği “hangi ürün zamlandı, hangisi ucuzladı?” sorusu yanıt buldu. Markette fiyatı en çok artan ürün yüzde 65,1 ile marul olurken, en sert düşüş yüzde 42,7 ile limonda yaşandı.
Marul zam şampiyonu oldu
Eylül ayında markette takip edilen 36 ürünün 29’unda fiyat artışı görüldü. En dikkat çekici yükseliş yüzde 65,1 ile marulda kaydedildi. Marulu yüzde 54 ile sivri biber, yüzde 38,8 ile kabak, yüzde 37,7 ile patates ve yüzde 20,1 ile yeşil soğan izledi. Böylece özellikle sebze grubunda yaşanan artış, tüketicinin bütçesini zorladı.
Limon indirim şampiyonu oldu
Aynı dönemde markette fiyatı en fazla düşen ürün yüzde 42,7 ile limon oldu. Limonu; havuç, yeşil fasulye, tavuk eti ve toz şeker izledi. Uzmanlara göre yaz döneminde yüksek seyreden limon fiyatlarının, hasat döneminin başlamasıyla birlikte düşüş göstermesi beklenen bir gelişme oldu.
Üretici tarafında fındık zirvede
Üretici cephesinde Eylül ayında en yüksek fiyat artışı yüzde 73,7 ile fındıkta gerçekleşti. Fındığı yüzde 70,1 ile sivri biber, yüzde 35,8 ile kabak, yüzde 33 ile marul ve yüzde 29,4 ile kuru incir takip etti. Buna karşılık üreticide fiyatı en fazla düşen ürün yüzde 26,9 ile limon olurken, yeşil fasulye, kuru fasulye, maydanoz, patates ve nohut da fiyatı gerileyen ürünler arasında yer aldı.
Girdi maliyetlerinde yükseliş sürüyor
Bayraktar’ın açıklamalarına göre tarımsal girdi maliyetleri de artmaya devam etti. Ağustos ayına kıyasla 20.20 kompoze gübresi yüzde 2,1, DAP ve amonyum nitrat gübresi yüzde 1,3, amonyum sülfat gübresi ise yüzde 1,2 yükseldi. Buna karşılık ÜRE gübresinde yüzde 2,9 oranında düşüş yaşandı.
Mazot fiyatı aylık bazda yüzde 4,4 artarken yıllık artış yüzde 31,3’e ulaştı. Besi yemi yüzde 4,1, süt yemi yüzde 3,1 yükseldi. Elektrik fiyatları yıllık bazda yüzde 12,8, tarım ilacı fiyatları ise yüzde 14,9 oranında arttı.
Market ile üretici fiyatları arasında uçurum
Eylül ayında üretici ile market arasındaki fiyat farkı da dikkat çekti. En büyük fark patateste yaşandı. Üreticide 4,38 TL’den satılan patates, market raflarında 19,08 TL’ye kadar çıktı. Böylece fiyat farkı yüzde 335,5 oldu.
Patatesten sonra en fazla fark kabakta yüzde 308,7, marulda yüzde 250,4, patlıcanda yüzde 227,9 ve havuçta yüzde 218,3 olarak kayıtlara geçti. Bu tablo, üretici ile tüketici arasındaki fiyat farkının giderek derinleştiğini gözler önüne serdi.
Tüketici ve üreticiye uyarı
Bayraktar, açıklamasında hem üreticilerin girdi maliyetlerinin kontrol altına alınması hem de tüketicilerin makul fiyatlarla ürünlere ulaşabilmesi için tedbirlerin artırılması gerektiğini belirtti. Gıda fiyatlarındaki oynaklığın hem üreticiyi hem tüketiciyi zor durumda bıraktığını vurgulayan Bayraktar, üretim ve tüketim zincirindeki bu farkın dengelenmesi gerektiğini ifade etti.
