Büyükşehir belediyesinden elde edilen veriler doğrultusunda eşitlik bakımından kentlere bakıldığında ortaya çıkan manzara dikkat çekti. Aralarında Gaziantep’in yer aldığı çalışmadaki veriler ışığında Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin kadın sığınma evi, kreş hizmeti ve engelsiz yaşam merkezi sunan belediyeler arasında yer aldığı açıklandı.
BARINMA HER ZAMAN SORUN
CEİD İzler projesi kapsamında toplumsal cinsiyet eşitliğinde yerel yönetimlerin çalışmaları incelendi. 30 büyükşehir belediyesinden elde edilen veriler doğrultusunda eşitlik bakımından kentlere bakıldığında ortaya çıkan manzara şöyle özetlendi: Kentlerde kaynak sahipliği ve kaynaklara erişim, sınıf, etnisite, cinsiyet, cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim, yaş ve beden eşitsizlik kaynağına dönüşebilmekte ve bireyleri dezavantajlı konuma itebilmektedir. -Ulaşım, kentsel katılım, barınma, altyapı hizmetleri, park ve bahçelere erişim haklarından tüm grupların ihtiyaç duydukları biçimde ve ihtiyaç duydukları ölçüde yararlandıklarını söylemek mümkün görünmemektedir. Toplu taşımanın yaşlılara, engellilere, küçük çocukla seyahat edenler için uygun olmaması önemli bir sorun olmaya devam ediyor. Barınma her zaman olduğunda daha büyük bir sorun artık.
GÜNDÜZ BAKIM EVİ VURGUSU
Yaşlıların sosyalleşmesinde, yaşlı yalnızlığının azaltılmasında etkili olabilecek mekanizmaların ve hizmet biçimlerinin belediyelerin gündeminde olduğunu söylemek güç. Gaziantep, Kayseri, İzmir, Sakarya ve Tekirdağ Büyükşehir Belediyeleri yaşlılara yönelik gündüzlü bakım, Mersin Büyükşehir Belediyesi emekliler evi, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi dinlenme salonu adı altında yaşlılara hizmet sunmaktadır. Aydın, Eskişehir, İzmir ve Mersin Büyükşehir Belediyeleri alzheimer ve demans hastalarına yönelik hizmet sunarken, İzmir Büyükşehir Belediyesi alzheimer ve demans hastası yaşlı yakınlarına danışmanlık hizmeti veriyor.
10 BÜYÜKŞEHİRDE SIĞINMAEVİ
Şiddete maruz kalan ve/veya risk altındaki kadınlar için sığınma evi hizmeti büyük önem taşıyor. Belediye Kanunu’na göre de nüfusu 100 binin üzerindeki belediyelerin kadın ve çocuklar için sığınma evi açması zorunlu. Ancak bu hizmeti sunan büyükşehir belediyesi sayısı 2023’te 10 olarak kayıtlara geçti. Bu belediyeler, Ankara, Antalya, Aydın, Bursa, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Mersin ve Tekirdağ olarak sıralandı. Ankara ve İzmir “iyi uygulama örneği” olarak gösterildi.
30 BÜYÜKŞEHİRİN 18’İNDE KREŞ HİZMETİ
30 büyükşehir belediyesinden 18’i çocuklara yönelik kreş/gündüzlü bakım sunarken, 12’si çocuklara yönelik kreş/gündüzlü bakım hizmeti sunmuyor. Hizmet sunmayan belediyeler Denizli, Erzurum, Kahramanmaraş, Kayseri, Mardin, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van olarak listeleniyor.
17 BÜYÜKŞEHİRDE YAŞLI BAKIM HİZMETİ
30 büyükşehir belediyesinden 13’ünde yaşlılara, 10’unda engellilere yönelik gündüzlü bakım hizmeti bulunmuyor. Gaziantep, Kayseri, İzmir, Sakarya ve Tekirdağ Büyükşehir Belediyeleri yaşlılara yönelik gündüzlü bakım, Mersin Büyükşehir Belediyesi emekliler evi, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi dinlenme salonu adı altında yaşlılara hizmet sunuyor. Aydın, Eskişehir, İzmir ve Mersin Büyükşehir Belediyeleri alzheimer ve demans hastalarına yönelik hizmet sunarken, İzmir Büyükşehir Belediyesi alzheimer ve demans hastası yaşlı yakınlarına danışmanlık hizmeti veriyor. Ankara, Aydın, Bursa, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Konya ve Manisa olmak üzere toplam 8 büyükşehir belediyesi yaşlılara huzurevi/yatılı bakım hizmeti sunuyor. 30 büyükşehir belediyesinden 16’sında engellilere yönelik gündüz bakımı var. Bu belediyeler: Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Diyarbakır, Eskişehir, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Mersin, Samsun, Tekirdağ ve Trabzon. Ancak çoğu belediyenin bu hizmeti tek merkez üzerinden verdiği, hizmette yararlanmak için yaş kriteri getirdiği ve belli engel gruplarıyla hizmeti sınırlandırdıkları görülüyor.
25 BÜYÜKŞEHİRDE EVDE BAKIM HİZMETİ
Yaşlılara ve engellilere yönelik evde bakım hizmeti en sık rastlanan hizmet türü. Yalnızca 5 büyükşehir belediyesi evde bakım hizmeti sunmuyor. Bunlar, Ankara, Balıkesir, Manisa, Şanlıurfa ve Van büyükşehir belediyeleri. Evde bakım hizmetlerinden yararlanmanın temel kriterlerinden biri yoksulluk içinde olmak. Yoksul olmayan ama belediyenin sunduğu bu hizmetten yararlanmak isteyen bireyler dışarıda bırakılıyor.
EŞİTLİK BİRİMLERİ
Türkiye’de 2023 Aralık ayı itibarıyla 35 eşitlik birimi bulunuyor. İllere göre bakıldığında eşitlik birimlerinin İzmir ve İstanbul’da yoğunlaştığı görülüyor. İzmir’de Büyükşehir Belediyesi de dahil olmak üzere 11 belediyede eşitlik birimi faaliyet gösterirken İstanbul’da 9, Eskişehir ve Mersin’de ise 3 eşitlik birimi faaliyette. Ankara’da eşitlik birimi olan tek belediye Çankaya Belediyesi. Bu anlamıyla eşitlik birimlerinin belli illere sıkıştığı, coğrafi olarak yaygınlaşmadığı görülüyor.
