Son bir kaç yıldır altın devrini yaşayan, sanayicisi, doktoru, esnafı, ambulans şoförü, ev hanımı gibi toplumun her kesiminin büyük ilgisini çeken, kısa zamanda köşeyi dönme planları yapanların iştahını kabartan, elinden hesap makinesi düşmeyen yatırımcıların hayvanı "X" TL ye alırız, "Y" TL yem yediririz, "Z" TL ye de kestik miydi ooo köşeyi döndük diye hesap yaptığı besicilik sektörü zor durumda. Neden mi? Hadi gelin anlatayım.

Hayvancılığın altın kuralı "kendi erkek materyalini kendin üreteceksin" yani ithalata bağımlı olmaktan kurtulup, yurt içindeki sağmal işletmeleri ayakta tutup, burada doğan erkek buzağıları besilik materyal olarak alacaksın ki, sektör ayakta kalabilsin. Biz ne yapıyoruz? Sayemizde Uruguay, Brezilya, Çekya, Macaristan, Letonya, Estonya ve Romanya gibi ülkelerde fakir çiftlik sahibi kalmadı. Gemiler dolusu besilik hayvanı USD (Amerikan Doları) ve EURO (Avro) vererek aldık getirdik ve besledik. Bu da yetmedi yurt dışından et ithal ettik. Bu kadar rahat alırken, beslerken ve satarken iki şeyi hesap edemedik. Birincisi "Covid-19 Pandemik Salgını" ve ikincisi de "Kur'un Yükselmesi".

Covid-19 pandemik salgını başladığında doğal olarak dünya da ticaret şoka girdi. Bırakın hayvan hareketlerini insan hareketlerine bile ciddi sınırlamalar getirildi. Türkiye hayvancılığı uzun süredir komada olan Süt hayvancılığının da etkisi ile gerekli besi materyalini yetiştiremez halde Covid-19 salgınına yakalandı. Sonuçta yurt içinde yeterli erkek hayvan materyali olmadığı için ilk fırsatta ithalatın önü açıldı. Fakat bu da tutmadı. Neden mi? Bu defa da Kur rahat durmadı ve yükselmeye başladı. İthalatın açıldığı günden bu güne kadar kur'un yüksek olması nedeni ile beklenenden çok daha az sayıda hayvan ithal edilebildi.

Tüm bunlar yetmezmiş gibi karkas et kesim fiyatı da kurban bayramı sonrasında sürekli olarak düşüş eğiliminde. Size rakam vererek izah etmeye çalışayım. Kurban bayramı öncesinde 39 TL - 38 TL bandında olan yağsız karkas kesim fiyatı önce 37 TL ye geriledi. Kurban bayramı sonrası doğal olarak düştü ve 36 TL seviyelerine indi. Beklenmeyen gelişme buradan sonra başladı. Kurban bayramının üzerinden 15 günden fazla zaman geçmesine rağmen karkas et kesim fiyatı bir türlü yükselmedi. Aksine düştü. Bu günlerde 34.5 - 34 TL bandında.

Peki canlı hayvan fiyatları ne alemde diye merak ederseniz ona da örnek vereyim. Karkas kesim fiyatı düşmesine rağmen canlı besilik hayvan materyali fiyatları artışa geçti. Ortalama 400 kg canlı ağırlıktaki Simmental ırkı erkek hayvan 9000 - 10000 TL bandına çıktı. Ortalama canlı ağırlık 250 - 300 kg bandında ki Simmental erkek hayvan 6500 - 7000 TL bandına geldi (Bu rakamlar bölgesel, hayvan ırkı, hayvan kalitesi vb etkenlere göre değişiklik gösterebilmektedir).

Hesap yapacak olursak; 250 - 300 kg bandında canlı aldığımız bir Simmental erkek hayvanı yaklaşık 12 ay besleriz. Bu süreçte ortalama olarak 6300 TL civarında yem maliyetimiz olur. Hayvan başı yaklaşık olarak 630 TL de işletme giderimiz olur. 6500 TL hayvan aldık + 6300 TL yem yedirdik + 630 TL işletme maliyeti = 13430 TL bir hayvanın maliyeti olacaktır.

12 ay beslenen bu hayvan yaklaşık 700 kg canlı ağırlığa ulaşacaktır. % 56.5 randımanla kesilirse; 395.5 kg karkas (kafa, deri, bacaklar ve iç organlar alınmış temizlenmiş soğuk hayvan gövdesi) et verir. % 2fire düşersek; 387.59 kg net karkas et verecektir. Bu günkü fiyattan 34.5 TL den kesersek; 13371 TL gelir elde ederiz. Yani harcadığımız parayı bile karşılayamayız. Ki burada hiç hayvan öldürmeden hesap yaptık.

Ham madde ve yem fiyatlarının neredeyse % 40'lara varan artışlar gösterdiği, USD ve EURO kur'unun % 20-30 seviyelerinde arttığı bir dönemde karkas et fiyatının düşüyor olması besiciyi zor bir dönemece sokuyor. İnsanlar zarar ettikleri işi yapmazlar. Sektör küçülürse yeniden düzene girmesi uzun zaman alır. Bu süreçte acil olarak karkas et kesim fiyatlarının yükselmesi gerekmektedir. Aksi taktirde sektöre yazık olacaktır.