Sınav Yaklaşırken…

Sevgili Öğrenciler, Değerli Anne-Babalar,

Her yıl Türkiye'de milyonlarca genci ve ailesini etkileyen üniversiteye giriş sınavı, psikolojik etkileri açısından son derece önemli bir sınavdır. Fiziksel, duygusal ve sosyal olarak yaşamlarının en zor yıllarında gençlerin, bir de üniversite ile ilgili olarak yaşadıkları stres ve belirsizlik, onların endişelerini daha da yoğunlaştırmaktadır. Bu paylaşımı, sınav öncesi, sınav anı ve sınav sonrası dönemde yaşanabilecek etkilerin yoğunluğunun azaltılabilmesine katkıda bulunmak amacıyla sizlere sunuyorum.

Bu paylaşımın sizlere yol gösterici olması dileğiyle...

Pazar günü YGS sınavını iyi kötü sonuç ne olursa olsun geride bıraktık. Şimdi enerjinizi yüksek tutma zamanı hem ebeveynler hem öğrenciler YGS de yapılan hataları geride bırakıp LYS’ye odaklanmalıdır. LYS sınavına sayılı haftaların kaldığı bu süreçte, sınava hazırlanan her öğrenci gibi, stres ve kaygı yaşıyor olabilirsiniz. YGS sınavınız beklediğiniz, dilediğiniz gibi geçmemiş olabilir, henüz üzülmek için çok erken önünüzde sizleri bekleyen önemli bir sınav daha var. Koordinasyonunuzu yüksek tutup hatalarınızdan ders çıkararak sınav sürecini yaşamaya devam etmelisiniz. Sınava girecek öğrencilerin zihninde; sınav performansı, zamanın etkili ve verimli kullanımı, hedeflenen başarıya ulaşılıp ulaşılamayacağı gibi sınav anına ve sonrasına ilişkin kaygılar yer alabilir.

Öğrenci bu ve buna benzer olumsuz düşüncelerle farkına varmadan kaygı ve stres düzeyini artırır. Kaygı düzeyinin artmasıyla sınava ilişkin olumsuz düşünceler bir kısır döngü içerisinde öğrenciyi rahatsız etmeye devam eder. Öğrencinin sınava ilişkin olumsuz düşüncelerini kehanete dönüştürmemesi ve başarılı bir sınav performansı sergilemesi için olumsuz düşüncelerini kontrol etmesi son derece önemlidir.

Sınava sayılı günlerin kaldığı bu süreçte moralinizi yüksek tutup, kalan zamanınızı eksiklerinizi tamamlamak için kullanmanız, hedeflenen başarıyı yakalamanızı kolaylaştıracaktır. Aşağıda size sunacağımız önerilerin, sınav sürecinde işinizi kolaylaştıracağını düşünüyoruz.

Sınav Öncesi Neler Yapılabilir?

Sınava kadar olan süreçte izlenebilecek en iyi yol, sadece deneme sınavı çözmek değil eksiklerinizi saptayıp bu eksiklerinizi nasıl kapatabileceğinizi planlamak olmalıdır. Çünkü kaygı düzeyini yükselten en önemli etkenlerden biri de sınava kendinizi ne kadar hazır hissettiğinizle ilgilidir. Genellikle sınav anı düşünüldüğünde içimiz kıpır kıpır olur. “Acaba o an ne yaşayacağım?”, “Ya her şey ters giderse, çok iyi bildiğim soruları yapamazsam…” gibi düşünceler akla gelir. Oysaki bu düşüncelerin sınavın iyi geçmesine katkısı olmadığı gibi, bu düşünceler sizi aşırı derecede gerginleştirmekten başka bir işe yaramaz. Sınavla ilgili izlenebilecek yöntemi belirlemek, atılabilecek en önemli adımdır. Sınav öncesinde, örneğin “Matematikten şu kadar net yapmalıyım.” gibi düşünceler sınav sırasında sizi zorlayabilir. Bu düşünceye uygun olmayan bir durumla karşılaşıldığında panik yaşanabilir. Sınavla ilgili gereksiz kaygılar yaratmak yerine, sınava hangi bölümden başlanacağı, sınavda zamanın nasıl kullanılacağına ilişkin stratejiler üretmek daha etkili ve doğru olacaktır.

Sınava girmeden önce nasıl bir çevrede, nasıl bir okulda sınava girileceğini görmek sınav adaptasyonunu kolaylaştıracaktır. Heyecan doğal bir duygudur. Sınava giren özellikle de önemli bir sınava giren herkesin heyecanlanması doğaldır. Heyecanı paniğe dönüştürmemek önemlidir. “Ben yapabileceğimi yaptım.” demek belki de yaşanan gerginlik düzeyini azaltmanın en doğru yolu olacaktır.

Sınav Anında Dikkat Etmeniz Gerekenler:

- Dağıtılan yanıt kartındaki basılı bilgilerin size ait olup olmadığını kontrol edin.

- Yazılması ve kodlanması gereken yerleri yazıp kodlayın.

- Soru kitapçıkları dağıtıldığında kitapçık türüne dikkat edip, kitapçık türünü ilgili bölüme kodlayın.

-Soru kitapçığının kapağındaki Ad-Soyad ve TC. Kimlik No bölümlerini kontrol edin.

- Soru kitapçığının sayfalarını inceleyip eksik ya da hatalı sayfa olup olmadığına bakın.

-Sınavda farklı türde soru kitapçıkları olacağından soruların geliş sırası zorluk derecesiyle paralel olmayabilir. Bu yüzden soruların kolaydan zora doğru sıralandığını düşünmeyin.

- Soruları cevaplamaya en iyi bildiğinizi düşündüğünüz ve kendinizi güçlü hissettiğiniz bölümden başlayın.

- Bir soruyu yapamadığınızda endişeye kapılmak yerine sınavda yer alan farklı konulara ait diğer sorulara geçin. Ve sadece yeni soruyu düşünün. Soruyla inatlaşmayın.

- Unutmayın ki, her sorunun puan değeri birbiriyle aynıdır. Yanıtından emin olmadığınız sorulara daha sonra bakmak üzere mutlaka boş bırakın.

-Türkçe testinin her aday için önemi çok büyük. O yüzden Türkçe testinin çözümü için mutlaka gerekli zamanı ayırmalısınız.

- Uzun paragraflardan korkmayın. Asıl o soruları çözmek çok daha kolay. Yeter ki soruyu okuyun.

- Mutlaka işlemleri kitapçık üzerinde yapın. İşlemleri kâğıda yapmanız işlem hatalarını da en aza indirecektir.

-Testler arasında 1 dakikalık mola verebilirsiniz. Bu vereceğiniz molaları zaman kaybı olarak görmeyin. Aksine, dikkatinizi toplamak için yararlı bile olacaktır.

-Cevaplarınız bittiğinde, cevaplarınızı son bir kez kontrol edin.

Sınav Sonrası

Sınavdan sonra özellikle soruların cevapları açıklanıncaya kadar, hatta bazen açıklandıktan sonra bile sınavda ne yapıldığından emin olunmayabilir. Resmi sonuçlar açıklanmadan önce puanla ilgili her türlü hesaplamanın sadece bir tahmin olduğu unutulmamalıdır. Uzun ve zorlu bir uğraş verdiğiniz ve gösterdiğiniz çabanın da en az sonuç kadar önemli olduğu unutulmamalıdır. Ne kadar uzaklaşmak isteseniz de “Kaç puan alacaksınız? Bu puana göre yazmayı düşündüğünüz bölümler neler olacak? İstediğiniz bölüme girebilecek misiniz?” gibi sorular gündeminizde çok sık yer alacaktır. Ancak belirsizliğe tahammül etmek ve bir terslik olursa alternatiflerin neler olabileceğini düşünmek, bu dönemin biraz daha rahat geçmesini sağlayabilir.

Anne ve Babalara Öneriler

Elbette üniversiteye hazırlık süreci sadece gençleri değil, aileleri de psikolojik olarak etkileyen bir süreçtir. Aslında sınava aileler de gençlerle birlikte hazırlanır. Bu dönemde ailenin, gencin sıkıntılı olduğu zamanlarda yanında olduğunu hissettirmesi önemlidir. Gencin, ailenin olumlu yaklaşımına en fazla ihtiyaç duyduğu sınav öncesi süreçte, işinize yarayacağını düşündüğümüz önerilerimizi aşağıda bulacaksınız:

- Sınava hazırlık döneminde, sakin ve huzurlu bir aile ortamına sahip olan gençler daha verimli ve sakin bir sınav döneminden geçeceklerdir.

- Çocuğunuzun sınavda başarılı bir performans göstermesi, yeterli bilgi donanımına sahip olması kadar, yüksek moral ve motivasyonla sınava girmesiyle de ilgilidir. Onun, sınava birkaç hafta kala moralini bozacak, kaygı düzeyini yükseltecek durumlardan uzak kalmasına yardımcı olmalıyız.

- Çocuğunuzun başaracağına dair özgüvene sahip olması da sınavda başarılı olabilmesi için oldukça önemlidir. Bunun için onu iyi tanımak, neleri başarıp neleri başaramayacağını iyi bilmek, onu kendi kişiliği, becerileri ve yetenekleri çerçevesinde değerlendirmek gerekir.

-Onun başarısını artırmak için yapılan eleştiri, yargılama ve kıyaslamalar onu daha çok kaygılandıracaktır. Bunun yerine, onu cesaretlendirin.

- Henüz gerçekleşmemiş bir sınavın üzerinde durmak, başarıyı artırmaktan çok kaygı yaratacaktır.

- Hataları büyütüp sorun haline getirmek yerine, hataları telafi etmek ve tekrarlanmasını engellemek için beraber neler yapabileceğini gözden geçirmek, onu daha da cesaretlendirecektir.

- Yoğun stres, beynin yeterli oksijen almasını önleyerek, verimli düşünme konsantrasyonunu engeller. Bu nedenle zihinsel ve bedensel gevşeme önemlidir. Çocuğunuzu; uyku ve beslenme düzenine dikkat etmesi, açık hava yürüyüşleri yapması, ders dışı etkinliklerle gevşemesi yönünde teşvik etmenin onun kaygı seviyesini dengeleyeceği gibi, onun ders dışı aktivitelerine de değer verdiğinizi fark etmesini sağlayacaktır.

-Sınavdan bir önceki gün normal bir gündür. Normal günlük yaşam nasılsa öyle yaşanmalıdır.

- Sınav öncesinde çocuğunuzu kaygılandıran, telaşlandırıcı tavır ve davranışlardan kaçının.

- Çocuğunuza, sınavın sonucu ne olursa olsun kendisiyle olan diyaloğunuzun değişmeyeceğini, onu her zaman seveceğinizi ve değer vereceğinizi vurgulayın. Yoğun ve yorucu bir hazırlık döneminin sonunda, girecekleri sınavda tüm öğrencilere başarılar dilerim.