Şahinbey Toplum Sağlığı Merkezi Başkanı Dr. Oktay Geçer, sobadan sızan gazdan zehirlenmelerinin önüne geçilmesi için sobanın seçiminden , kurulacağı yere, borusundan, kömür yakılmasına kadar dikkat edilmesi gereken noktalar olduğunu söyledi. Sobadan sızan gazdan dolayı ölümlerin yaşanmaması için dedektör kullanımının yanısıra baca başlıklarının da yapılan araştırmalarda faydasının görüldüğünü belirten Geçer, "Yaptığımız araştırmalarda Muğla'da soba zehirlenmelerinin yok denecek kadar az olduğunu gördük. Bunun nedeni ise özel bir baca başlığı" dedi.

VATANDAŞLARIN DİKKAT EDECEĞİ NOKTALAR

Gaziantep’te her kış önlenebilmesi mümkün olan soba zehirlenmelerine bağlı olarak onlarca vatandaşımızın hayatını kaybettiğini belirten Geçer, "Öncelikle standartlara uygun TSE garantili soba ve boru seçilmeli. Soba kesinlikle üstten tutuşturulmalı. Soba aşırı doldurulmamalı, aksi halde zehirli gazların yanacağı ortam ve Duman yolu daralır. Sönmekte olan sobaya tutuşması güç olan yakıtlar konmamalıdır. Yatmadan önce kesinlikle yakıt konmamalıdır. Soba beslenirken de yeni yakıtın üstüne kor halinde tutuşturucu koyulmalıdır. Soba, kapasitesine uyan yeterli hacimde bir yere kurulmalıdır. Kömürler izin belgeli firmalardan alınmalı, satıcılara fatura ve denetim belgesi sorulmalı. Kömür mümkün olduğu kadar kuru olmalı. Kükürt ve kül oranı düşük olan kaliteli kömür alınmalıdır” dedi.

SOBANIN YERİ ÖNEMLİ

Sobanın sıcaktan etkilenmeyen yanmaz bir levha ya da tercihen mermer üzerine yerleştirilmesi gerektiğini söyleyen Geçer, "Sobanın ısısından iyi yararlanabilmek için duvara çok yakın olmamalıdır. Soba ile en yakın duvar arasındaki açıklık en az 50 cm olmalıdır. Soba boruları mümkün olduğunca kısa ve düşey doğrultuda olmalı, yatay borular bacaya hafif bir eğimle döşenmelidir. Uzun yatay boruların kullanımından kaçınılmalıdır. Boruların yatay mesafesi en fazla 2 metre olmalıdır. En fazla 2 adet dirsek kullanılmalı, sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalıdır" dedi.

BACA KONUSU ÖNEMLİ

Soba için "Uygun baca başlıkları” kullanılması gerektiğini, takılan boruların bacayı tıkamaması gerektiğini ifade eden Geçer şunları söyledi:"Özellikle lodosun etkili olduğu havalarda geri tepmeyi önlemek için baca sonunda muhakkak özel baca başlıkları kullanmak gerekli. Baca temizliği belediye iş birliği ile öğrenilmelidir. Bacanın dış cephe izolasyonunun önemi, ısınan havanın yukarı yükselmesi. Fizik kuralına göre izole baca havayı yukarı, soğuk baca havayı içeri çeker. Odun, kömür gibi yüksek oranda is bırakan yakıt kullanıldığı takdirde bacalar 2 ayda bir, diğer yakıtlar (sıvı ve gaz gibi) kullanıldığı takdirde 3 ayda bir temizlenmelidir. Kömür ve odun sobalarının ise yılda 2 kez temizlenmesi gerekir. Bacalarda mutlaka özel baca başlığı bulunmalıdır."

DEDEKTÖR KULLANIMI YURTDIŞINDA ÇOK YAYGIN

Karbonmonoksit dedektörlerinin kullanımının özellikle Uzak Doğu, Amerika ve Avrupa ülkelerinde son yıllarda oldukça arttığını, Gaz dedektörlerinin kulanımı konusunda yaptıkları eğitimlerle farkındalık yaratmaya çalıştıklarını anlatan Geçer, "Dedektör konusunda hassas olan önlem alan vatandaşlarımız olduğu gibi çoğu vatandaşlarımızın ne yazık ki yeteri kadar bilinçli olduğu söylenemez. Kaymakamlıklar Sosyal dayanışma vakıflarından kömür yardımı alan fakir ailelere, Şahinbey ve Şehitkamil Belediyeleri tarafından a ise ellerinden geldiği kadar uygun gördükleri fakir mahallelerde Gaz Dedektörleri dağıtmaya çalışıyorlar. Bu konuda da bizler Halk Sağlığı Müdürlüğümüz ve Şahinbey Toplum Sağlığı Merkezi olarak “Sobanı Dikkatli Yak, Hayatını Yakma” Projemiz kapsamında çalışmalar yapılmaktadır" diye konuştu.

DEDEKTÖR KULLANIMI NASIL OLMALI?

Dedektörlerin nasıl kullanılacağını anlatan Dr.Geçer, "Gaz dedektörlerini Kömür sobasıyla ısınan vatandaşlarımız dedektörü yerden 150 santimetre yükseklikte soba ve boruların geçtiği yere yakın uygun bir yere monte etmeli. Doğalgaz kullanan vatandaşlarımız kombi bulunan kullanımın olduğu ve boruların geçtiği bölgelere tavandan 20 santimetre aşağıda olacak şekilde monte edilmeli. Mutfak tüpü kullanan ailelerimiz dedektörlerini bütan gazı havadan ağır bir gaz olduğu için yerden 20 santimetre yükseklikte ve tüpe yakın bölgeye monte etmeli. Dedektörlerin elektrikli, pilli ve şarjlı çeşitlerinden kaliteli ve hassas olanlar tercih edilmelidir. Her yıl bakımları yapılmalıdır. Gaz Dedektörleri daha çok elektrik malzemesi satan işyerleri ile Doğalgaz malzemesi satan işyerlerinde satılıyor. Ayrıca internet ortamında da Gaz Alarm cihazları alınabilir. Ama bu cihazların hassas ve kaliteli olanları seçilmeli ve kuralına uygun yerlere monte edilmeli ve sık aralıklarla bakımlarının yapılması gerekmektedir" dedi.

MUĞLA'DA ZEHİRLENME YOK DENECEK KADAR AZ

Yaptıkları araştırmalarda Muğla ilinde soba zehirlenmesinin yok denecek kadar az olduğunu gördüklerini anlatan Geçer şunları söyledi:"Bunun nedeni de Muğla ilimizde kullanılan özel bir baca başlığı kullanılıyor. Bu baca başlığı dışardan gelen rüzgarı karşı tarafa yönlendirmekte aşağıya vermemektedir. Orada çok yaygın kullanılıyor. Geçen yıl bu baca başlığı ve iki ayrı metalden yapılmış özel baca başlıklarını Gaziantep Üniversitesi Makina Mühendisliği bölümünde inceletik ve olumlu sonuçlar alınmış olup, özel baca başlığı ve Gaz Alarm cihazları konusunda farkındalık oluşturup vatandaşlarımızın acilen bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca Gaz dedektörleri konusunda Gaziantep üniversitemizde hassasiyet ve güvenirlik testleri yapılması konusunda da girişim yapmış bulunmaktayız."

NELER YAPIYORUZ?

Soba zehirlenmelerine karşı yaptıkları faaliyetlerle ilgili bilgi veren Geçer şöyle konuştu:"Halen belediyelerimize bağlı Sosyal tesislerde ve Okullarda Karbonmonoksit zehirlenmelerini Önleme konulu eğitim çalışmaları yapmaktayız. Konu ile ilgili bu yıl vatandaşlarımızın yoğun olduğu Nüfus Müdürlüğümüz,Sosyal Dayanışma Vakıflarımız,Tapu kadastro Müdürlüğümüz, Müftülüğümüz kanalıyla Tüm Camiilerimize, Tüm Toplum Sağlığı Merkezlerimize, Aile Sağlığı merkezlerimize diğer kamu kuruluşlarına bilgilendirici 30.000 broşür ve 1000 afiş dağıtılmıştır. Müftülüğümüzle birlikte Cuma vaiz ve hutbelerinde halkımızı kış boyunca dönem dönem bilinçlendirici açıklamalarda bulunmak üzere ilgili yazışmalar yapılmıştır. Karbonmonoksit zehirlenmelerini önleme amacıyla geçen yıl sosyal dayanışma vakfımız aracılığı ile 1250 fakir vatandaşımıza Karbonmonoksit Dedektörü dağıttık, bu yıl ise 1000 adet dedektör dağıttık. Ayrıca kullanımı konusunda farkındalık oluşturmak ve özendirmek için çalışmalar yapıyoruz. Geçen yıl Şahinbey ilçemizde ortaöğretim okullarında yaptığımız farkındalık oluşturmak ve çocuklarımız araştırsınlar aileler bilinçlenmesi amacıyla“Soba Zehirlenmelerini Önleme” konulu Resim ve Kompozisyon yarışmasını bu yılda; Nizip,Araban, İslahiye,Oğuzeli,Nurdağı, Yavuzeli ve Karkamış ilçelerimizde yaptık ve çalışmalarımız devam etmektedir. Dereceye giren öğrencilerimize ödülleri takdim edilecektir. Yine yaptığımız girişimler sonucu Sağlık Bakanlığımız ve Gaziantep valiliğimiz tarafından Soba Zehirlenmelerini önleme amaçlı “Kamu spotu” yapılmış olup birçok Ulusal ve Yerel Tv kanallarında yayınlanmakta olup daha da sık ve halkımızın uyanık olduğu saatlerde yayınlanması uygun olacaktır." Meral KINACILAR