KÜRT-ERMENİ VE HAÇLI İTTİFAKI

TKP raportörü İsmail Bilen tarafından Marat imzasıyla ve Osmanlıca olarak 27 Haziran 1937'de Komünist Enternasyonal'e sunulan ''gizli'' ibareli ''Dersim İsyanı'' başlıklı genelgenin dış bağlantılara affedilen bir diğer bölümünde Ermeni Hoybun örgütüne bağlı 4 Komitecinin Güney sınırından Dersim'e giriş yaptığı belirtiliyor.

Halbuki tarih boyunca sözde Ermeni Soykırımı meselesini ''Türklerle toprak,Kürtlerle kan davası'' temeli üzerinden yürüten Ermenilerin keskin bir ''U'' dönüşüyle tam tersi bir şekilde Kürtlerle ittifaka girişmeleri ilginçtir.

Müslüman Kürtlerin, Hristiyan İngilizler ve Ortodoks Ermenilerle birlikte Müslüman Türklere karşı ittifak geliştirmesi, üzerinde derinlemesine düşünmeyi gerektirecek bir şer müsellesini işaret etmektedir.

Raportörün ifadesiyle Türkiye'nin güney sınırlarının öte tarafında yaşayan mürteci beyler, ağalar ve şeyhler, Dersim beylerinin hoşnutsuzluklarından istifadeye kalkmakta ve Dersim'i irticanın bir iç kalesi haline getirmek istemektedir.
Diğer yandan halkı arkalarından sürüklemek maksadıyla beyler, bu tekliflerine reislik ve saire ünvanlarının likide ettirildiğini, üssat namına üzerine oturdukları gayrimenkullerin devlete mal edilmekte olduğunu, kendilerinin de başka vilayetlere nakledileceklerini yaymaktadır.
İSYANIN İLK KIVILCIMLARI
Bilen, isyanla ilgili ise şu satırları kaleme almıştır:
'İlk kıvılcım Nisan'da çıktı. Şeyh Hasan kolunun başı ve Koçuşağı'nın reisi Seyit Rıza'nın adamları 'İn' karakolunu basıyorlar ve beş askeri öldürüyorlar. Bir sırada köprüyü de yıkıyorlar.
'Vaziyet bu şekli alınca, hükümet Dersim'de tam bir operasyon hareketi yapmaya karar verdi. Elaziz garnizonu bütün askeri birlikleri de Dersim üzerine sevk edildi. İki askeri kol; birisi Nazımiye'den, diğeri da Mazgirt üzerinden bir hareket yaptılar. İsyancıların etrafında 700 kilometrelik bir çember vücuda getirildi. Harekata tayyare filosu iştirak etti. Hareket-operasyon pek güç yürüyor. Dersimin topografisi asilere yardım ediyor. Hükümet kuvvetleriyle asiler arasında yine harpler oluyor. İsyancıların son çıktığı yerler:
'1. Kutu Deresi (Burada 3 bin kişilik silahlı bir grup oluşturuldu.)
'2. Sultanbaba Dağı (Buralar da ise yaklaşık 7 bin kişilik silahlı gruplar bulunmaktadır.)
'3. Kızıldağ 'Buralar yüksek, sarp, yalçın ve geçilmesi zor yerlerdir. Haziran'ın 25'ine kadar bu yerlerde çarpışan asilerin yeknu 10 bini buluyordu.
'Yani, mürteci Dersim beylerinin kaldırdıkları irtica isyanında Kürt köylülerinin, Dersimli fakir ve emekçi halkının; asker Türk köylülerinin ve halkının kanları akmıştır. 'Türkiye halkının, Dersimli Kürt köylülerinin canına malına mal olan bu irtica isyanının sonunu hükümet nereye bağlıyor; ne gibi tedbirler alıyor:
'1. Dersim'de hükümet, yol, köprü, mektep, kışla, karakollar yapılacak. '2. Askerlik ve vergi işleri düzene konacak. '3. Ağalık, beylik, şeyhlik kökünden kaldırılacak. '4. Bütün zorbaların malları devlete geçecek. '5. Dersim tamamıyla boşaltılacak. Bakanlar Heyetinin kararı olmadan orada kimse oturmayacak. Dersim'i eşkıya yatağı haline getirenler Garp vilayetlerine sürülecek. '6. Memleketin diğer yerlerine sürülecek olanlar ev ev, ayrı ayrı yerleştirilecektir.

'
TOPRAK REFORMUNA DUYULAN İHTİYAÇ

TKP yetkilisi İsmail Bilen, raporunun sonunda bu tedbirlerin yeterli olmadığını, ağaya ait toprakların mutlaka fakir köylülere dağıtılması gerektiğini ifade etmektedir. Ayrıca TKP, başka bir raporunda Dersim İsyanı'nın ezilmesini İsmet Paşa hükümetinin feodal gericiliğe karşı en büyük zaferi olarak yorumlamıştır.

Bu yolla Türk Komünistleri CHP'ye ve devrimci Cumhuriyet hükümetine sağladıkları desteği açıkça ilan etmiştir.